Αυτογνωσία

Σύμφωνα με την εξελιγκτική θεωρία του Donald Super ο σχεδιασμός της σταδιοδρομίας διαρκεί μια ολόκληρη ζωή. Ο κάθε άνθρωπος έχει ικανότητες και χαρακτηριστικά για να πετύχει σ’ ένα επάγγελμα. Η διαδικασία της επαγγελματικής ανάπτυξης είναι διαδικασία σύνθεσης και πραγμάτωσης της αυτοαντίληψης του ατόμου. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν τα πρότυπα και η αντίδραση των γονέων και των σημαντικών άλλων στις προτιμήσεις που εκφράζει το άτομο. Καθώς το άτομο μεγαλώνει αρχίζει να προσανατολίζεται σε πιο ρεαλιστικές επιλογές, ενώ τα ενδιαφέροντα του αποκρυσταλλώνονται και δεν αλλάζουν τόσο εύκολα.

Τα επαγγελματικά ενδιαφέροντα αναφέρονται σε καταστάσεις, δραστηριότητες και πράγματα που μας αρέσουν και μας προσφέρουν ευχαρίστηση. Έχουν μια σημαντική επίδραση στα εκπαιδευτικά και τις επαγγελματικές επιλογές. Σταθεροποιούνται αρκετά μετά την ηλικία των 15, μπορούν όμως να αλλάξουν καθώς νέες εμπειρίες μπορούν να τα μεταβάλουν.

Σύμφωνα με τον John Holland υπάρχουν έξι τύποι προσωπικότητας: Πρακτικός, Ερευνητικός, Κοινωνικός, Καλιτεχνικός, Συμβατικός / Οργανωτικός και Επιχειρηματικός. Τα άτομα που επιλέγουν να εργαστούν σ’ ένα περιβάλλον παρόμοιο με τον τύπο προσωπικότητας τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν.

Οι εργασιακές αξίες αποτελούν αποκρυσταλλωμένες βαθύτερες πεποιθήσεις, προτιμήσεις, στάσεις, ιδέες και γνώμες του ατόμου, οι οποίες με τρόπο δυναμικό και συχνά ασυνείδητο κατευθύνουν την συμπεριφορά του και τις επιλογές του. Οι εργασιακές/επαγγελματικές αξίες αντιπροσωπεύουν το βαθμό στον οποίο το άτομο θεωρεί την εργασία του αξιόλογη σε σχέση με την έννοια της δύναμης, της αυτονομίας, της δημιουργικότητας, του αλτρουισμού, της γνώσης, της ασφάλειας, της κοινωνικής θέσης, των οικονομικών απολαβών κλπ. Οι αξίες που έχουν υψηλή προτεραιότητα στη ζωή ενός ανθρώπου είναι καθοριστικοί παράγοντες για τις επαγγελματικές του επιλογές, ενώ οι επιλογές που συμβαδίζουν με τις αξίες του συμβάλλουν ουσιαστικά στην επαγγελματική του ικανοποίηση.

Δέσπω Κυρμίτση, BSc, MA

Σύμβουλος Σταδιοδρομίας και Επαγγελματικού Προσανατολισμού